Vandaag hebben we het voorrecht om te zitten met Pontus Axell, een doorgewinterde handbalfanaat en fysieke prestatiecoach, om zijn rijke ervaring en unieke inzichten te verkennen. Pontus is al sinds zijn kindertijd diep betrokken bij handbal. Na de overgang van elite speler naar coach in de afgelopen 12 jaar, brengt Pontus een schat aan kennis mee naar de tafel en biedt hij een glimp van de complexiteit van het Zweedse handbal en zijn innovatieve benadering van het verbeteren van de prestaties in handbal.
Pontus, kun je jezelf voorstellen?
Ik ben Pontus Axell, een 33-jarige echtgenoot en vader van twee, wonend in Göteborg, Zweden. Sinds ik een kind was, ben ik diep betrokken geweest bij handbal, altijd nieuwsgierig naar wat atleten op hun best laat presteren. Ik speelde zelf op een hoog niveau totdat een ACL-blessure me dwong een stap terug te doen. Sindsdien heb ik bijna 12 jaar doorgebracht als coach op verschillende niveaus, waaronder educatie en colleges over sportwetenschappen.
Hoe zou je het Zweedse handbal beschrijven?
Het spel handbal is een bekende sport in Zweden en de interesse in onze nationale teams is behoorlijk hoog, wat we tijdens ons recente kampioenschap thuis hebben gemerkt. Ons belangrijkste doel is om altijd topprestaties te leveren en te strijden voor medailles, maar tegelijkertijd hebben we ook de verantwoordelijkheid om kinderen en adolescenten betrokken te houden bij sportactiviteiten die verband houden met handbal. Aangezien het grootste deel van ons financiële bijdragesysteem afkomstig is van de overheid en commerciële partners, vereist dit dat we een breder perspectief hebben dan alleen topprestaties en ons alleen op de elite richten. Dit onderscheidt ons als federatie ten opzichte van veel andere handballanden.
Kun je je werk beschrijven en je kijk op het verbeteren van de handbalprestaties?
Wat is handbal?
Als start moeten we uitzoomen en rekening houden met de fysieke aspecten van de sport. We zijn ons er allemaal van bewust dat het spel handbal bestaat uit hoge intensiteit, anaërobe acties zoals versnellingen, vertragingen, springen, verandering van richting en hoge intensiteit hardlopen (> 19-24 km/u). Dit is de belangrijkste prestatie-indicator en iets dat we dagelijks moeten verbeteren tijdens onze handbalsessies.
Onze kijk op fysieke training in handbal
Allereerst moeten alle coaches (handbal, fysiek en medisch personeel) een diepgaande kennis hebben van wat een handbalsessie ons geeft qua fysieke stimuli en te veel giswerk vermijden. Dit kan worden gedaan door de wedstrijdactiviteitsgegevens op te nemen (Kinexion of Catapult, WIMU) en/of inclusie van gereedheid en mate van waargenomen inspanning. In de toekomst denk ik dat de fysieke prestatiecoach een beter begrip van het spel moet hebben en nauwer moet samenwerken met het prestatiepersoneel, in plaats van alleen iemand te zijn die is gerekruteerd "om de spelers moe te maken". In dat geval is een meer solide begrip van statistieken nodig. Daarom is mijn intentie, als fysieke prestatiecoach, om die kloof tussen handbal, analyse en fysieke training te overbruggen en echt bekwaam te zijn in elk domein.
Ten tweede moeten we onze focus verleggen naar wat onze prestaties op het veld ondersteunt, en wat de handbalsessies ons NIET geven in geval van fysieke belasting? Dus, in plaats van enkele beroemde sociale media-oefeningen na te doen die "er vrij goed uitzien" omdat ze lijken op handbalbewegingen, moeten we ons houden aan de basisprincipes en wat eigenlijk een specifieke handbalbeweging ondersteunt (bijv. maximale kracht door een traditionele squat zal waarschijnlijk de springprestaties verbeteren en ons meer waar voor ons geld geven). Een ander hoogtepunt in de fysieke voorbereiding is de inclusie van meer anaërobe geïsoleerde oefeningen (bijvoorbeeld herhaalde sprints) omdat dit over het algemeen bestaat uit handbalprestaties. Ik breng graag een ander standpunt naar voren en stel in plaats daarvan een omgekeerde benadering voor, aangezien aerobe capaciteit cruciaal is om het hersteltempo te verbeteren en de werklast te handhaven (bijv. de herhaalde intensieve acties tijdens een handbalwedstrijd). Met dat doel citeer ik graag de uitstekende analogie van Gareth Sandford over een bankrekening met betrekking tot hoe we de conditie voor teamsporten kunnen verbeteren. De aerobe training (geïsoleerde training met lage of gemiddelde intensiteit) is uw storting, terwijl de anaërobe, handbaltraining geld uitgeeft. Het is belangrijk omeen gestage stroom van inkomsten en uitgaven te hebben om de kwaliteit in de loop van de tijd te behouden (spelers blessurevrij houden en een snel herstelproces tot aan de volgende sessie of wedstrijd).
Handbal komt op de eerste plaats - Wat missen we?
Om samen te vatten, is mijn punt hier niet om anaërobe training met hoge intensiteit te vermijden, maar onze intentie, en wat we proberen te leren via onze coachopleiding, is dat dit moet gebeuren tijdens handbalsessies. Aangezien de ontwikkeling van aerobe capaciteit afhankelijk is van zowel trainingsintensiteit als -volume, is het cruciaal dat handbalsessies een geschikt evenwicht bieden tussen deze variabelen om optimale resultaten te behalen. Daarom moeten we zeer bedreven zijn in het analyseren, creatief zijn in verschillende vormen van training en weten welke soort stimulatie elke handbalsessie biedt. Omdat is aangetoond dat de trainingsomgeving en de passende intensiteit niet altijd in overeenstemming zijn met de spelvereisten (Font et al. 2022). Daarom vullen we de trainingsinhoud aan met aerobe training met gemiddelde of lage intensiteit die de fitheid voor handbal verhoogt, aangezien de ontwikkeling ook afhankelijk is van het trainingsvolume. Individualisering en programmering kunnen mogelijk worden gemaakt door rekening te houden met de anaërobe snelheidsreserve via een Excel-bestand waarin u zowel de maximale aerobe snelheid (snelheid bij Vo2max) als de maximale sprintssnelheid invoert (Sandford et al., 2021).
Wat betreft de toekomst van handbal?
De beschikbaarheid van statistieken is de afgelopen jaren toegenomen, en bijna alles is nu toegankelijk, wat problemen kan veroorzaken bij de selectie van belangrijke prestatie-indicatoren die specifiek zijn voor elk team. Alles draait in de toekomst om hoe het personeel de statistieken beheert en effectief gebruikt in de dagelijkse training en wedstrijden. Daarom geloof ik dat de fysieke prestatiecoach nauwer moet samenwerken met de handbalcoaches en voldoende bekwaam moet zijn om deel te nemen aan het analyseproces van statistieken en gegevens over wedstrijdactiviteit.
Ik zou zeggen dat er reden is om te geloven dat het spel sneller gaat, maar het is waarschijnlijker dat de teams bedrevener zijn geworden in het veranderen van het tempo van langzaam naar zeer snel (gegevens van Kinexion, Catapult, WIMU). Ik denk persoonlijk dat dit een gevolg is van het feit dat de teams specifieke tactieken gebruiken (bijv. 7 tegen 6), wat de snelheid en het aantal botsingen neigt te verminderen. Dit is een bewuste keuze omdat het doel is om de algehele belasting op spelers te verminderen tijdens soms krankzinnige schema's (9 wedstrijden op Europese kampioenschappen of wereldkampioenschappen) en het tempo aan te passen aan het passende niveau van het vermogen van het team om de juiste beslissingen te nemen en de algemene vaardigheden van handbal. Deze trend is iets wat we kunnen opmerken na een uitstekende compilatie van recente Europese kampioenschappen waar het aantal doelpunten toeneemt terwijl de tijd van balbezit in de aanval afneemt (@handballytics, X/Twitter door Julian Rux).
Daarnaast hierbij de standaarddeviatie van de bezitsduur sinds het Europees Kampioenschap in 2016. (@handballytics)
2016: 4.0067
2018: 5.2920
2020: 4.1103
2022: 4.4352
2024: 5.0839
Dus, mijn idee dat de snelle momenten sneller worden en de langzame momenten langzamer lijken te zijn, lijkt waar te zijn, ook al kunnen de Europese Kampioenschappen van 2018 niet worden verklaard.
Vergelijkbare trends zijn merkbaar in de afgelopen jaren in de herenpremierdivisie "handbollsligan" (HBL), waar ook de effectiviteit van doelpogingen van seizoen tot seizoen toeneemt.
Gemiddeld aantal aanvallen per team en per wedstrijd (HBL). (Aangepast van Jilsén systemen)
Gemiddelde efficiëntie van doelpogingen in HBL. (Aangepast van Jilsén systemen)
Doelpunten per team gemiddeld per wedstrijd en gemiddeld per aanval in HBL. (Aangepast van Jilsén systemen)
Om de toekomst van handbal samen te vatten:
Efficiëntie neemt toe
Balbezit neemt af
Doelpunten nemen toe
Tegelijkertijd kunnen we door wedstrijdanalyses opmerken dat het spel grotere schommelingen vertoont met sterkere wisselingen in tempo. Of, duidelijker gezegd, de langzame momenten zijn echt langzaam, en de snelle momenten zijn echt snel.
Misschien beseffen teams dat ze niet de hele wedstrijd op volle snelheid kunnen spelen, vooral tijdens Europese toernooien of kampioenschappen om bepaalde spelers of het team te sparen. Hierbij moet ook worden overwogen dat tijdens kampioenschappen meer dan 9 wedstrijden gespeeld kunnen worden in 18-20 dagen. Dit kan ook een effect zijn van specifieke tactische opstellingen (bijv. 7 tegen 6). Bovendien moeten we toevoegen dat tegenwoordig meer teams van hogere kwaliteit zijn en beter geschoold (ten minste tijdens de Europese Kampioenschappen). Dit betekent dat er meer wedstrijden zijn die teams dwingen tactische strategieën te vinden om de spelers de hele toernooien te laten doorstaan.
Uiteindelijk betekent dit dat de fysieke eisen waarschijnlijk blijven toenemen en dat de noodzaak van een fysieke prestatietrainer met oog voor het grotere plaatje nog belangrijker zal worden. Dit komt omdat op jongere leeftijden de juiste basisopleiding nodig zal zijn, en op het elitenniveau de noodzaak van individualisatie essentieel zal zijn.
Wat is het volgende voor jou?
Als je contact wilt opnemen, handbal in het algemeen wilt bespreken, of nog verdere vragen hebt, ben ik meer dan blij om te praten. Momenteel ben ik actief op zoek naar mijn volgende professionele kans voor het seizoen 2024/2025, vol enthousiasme om mijn vaardigheden en ervaring naar een nieuw team te brengen. Laten we contact maken en mogelijke samenwerkingen verkennen. Hieronder vind je mijn contactgegevens, en je kunt me ook vinden op LinkedIn, Instagram, of X.
Pontus Axell
Fysieke Prestatiecoach
Zweedse Handbalfederatie
+46735729372
In afsluiting straalt de expertise en passie van Pontus Axell voor handbal door, waarbij hij waardevolle inzichten biedt in de dynamiek en toekomstige koers van de sport. Zijn reis van speler naar coach belichaamt toewijding aan excellentie en innovatie in prestatieverbetering. We bedanken Pontus voor het delen van zijn onschatbare perspectieven en kijken uit naar de voortdurende impact van zijn werk in de wereld van handbal.